Ben jij wel normaal?!

Maar ik beoordeel of veroordeel niemand? Oh, is dat zo? Let maar eens op of je dit niet constant doet? We zijn de hele dag door bezig om elkaar te beoordelen of erger nog veroordelen. Het is net als tandenpoetsen. Heel automatisch aangeleerd gedrag. Alleen is tandenpoetsen gezond en elkaar beoordelen naar standaarden ongezond.  Is dit ook wel ongezond? Als je elkaar niet beoordeeld kun je ook nooit nieuwe relaties aangaan. Communiceren in z’n geheel draait over het afwegen van jouw waarheid ten op zichte van de waarheid van de ander. Ik heb altijd gedacht dat het heel gewoon menselijk is en maakte mij er niet zo druk over. Gaandeweg begon ik toch een gevoel te krijgen dat het een levenshouding is, hoe je naar mensen kijkt. Je bent geen slachtoffer van je gedachten en impulsen.

Het is heel normaal om te denken dat je dit niet doet omdat het zo snel en bijna automatisch gaat.  We hebben plaatjes en beelden in ons hoofd en die koppelen we aan ons gevoel. De basis van dit gedrag begint nog niet op de kleuterschool. Dan is iedereen gelijk maar vanaf een jaar of 7 begint het vergelijken en waardebepaling door de omgeving. Ouders, opvoeders en de media bepalen voor een groot deel hoe kinderen hierin gevormd worden. Aangezien dit gedrag zich nestelt in het vergeten stuk van de bewuste herinnering verdwijnt het naar het onbewuste en gaat het zo automatisch dat je er geen weet van hebt.

Ik vroeg mezelf af of ik ooit wel zonder oordeel naar mensen kan kijken. Gewoon omdat ik denk dat de wereld veel gezelliger en minder gecompliceerd kan zijn.  Omdat dit een vraag was, heb ik hier een oefening van gemaakt. Het is heel eenvoudig. Je gaat ergens zitten (buiten op een bankje, terras, park, centraal station of een andere drukke gelegenheid).  Terwijl ik zat probeerde ik heel bewust naar mensen te kijken zonder een mening te vormen. Aangezien dit een bewuste oefening was, werd ik mij bewust wat een onbewust proces het is om mensen puur op hun uiterlijk te beoordelen en hoe razendsnel je iets vindt van een ander. Mooie oefening die ik nu probeer te integreren in mijn dagelijkse bestaan, om er een tweede natuur van te maken. Misschien vindt je het ook een idee om het eens uit te proberen en brengt het jou wel tot hele mooie inzichten. De oefening bracht mij een aantal inzichten;

• Alles wat je veroordeelt in een ander heeft meer met jou te maken dan met de ander; als iets of iemand je raakt tot in je kern, kun je dit dan zien als jouw groeiproces? De ander is gewoon zoals die is of de situatie waarin je zit is onvermijdelijk. Wat niet onvermijdelijk is je keus hierin. Wil je wel weten wat deze persoon of deze situatie jou wil laten zien of weten? Dan wordt het een groeiproces waarin je leert beter naar jezelf te luisteren om dit soort personen of situaties niet meer te hoeven ervaren.
• Onbekend maakt onbemind; alles wat buiten “je groep” valt is anders dus vreemd. Een koe vindt een schaap misschien ook raar maar voelt niet de behoefte om het aan te vallen. Zo zou het ook met mensen kunnen zijn. Dat je ongeacht iemands geslacht, huidskleur, leeftijd, politieke voorkeur, geloofsovertuiging en seksuele voorkeur elkaar kunt laten zijn. Te vaak praten we alleen maar over wat raar en vreemd is aan de ander in plaats wat die ander nou bijzonder maakt.
• Je kunt een ander pas echt zien als je je veilig voelt; Mensen die een veilig basisvertrouwen hebben zien geen onderscheid tussen mijn en dijn. Iemand die een veilig basisgevoel vanuit zijn jeugd heeft meegekregen heeft een ander beeld van z’n medemens dan een getraumatiseerd persoon. De wereld is erg ik-gecentreerd en alles erom heen is gevaarlijk en eng.
• Iedereen leeft zijn eigen verhaal. Heb je de intentie om het goede in een ander te zien nogal gedraagt diegene zich onbeholpen, grof of agressief?
• Mag een ander zijn wie die is? Of moet iemand op jou lijken om aardig gevonden te worden. Mensen die op ons lijken vinden we vanuit gewoonte leuk en daar gaan we dan mee om. Kun je voorbij dit mechanisme kijken en zien dat eigenlijk iedereen z’n leuke en minder leuke kanten heeft. Indien je dit kunt zien, voel je ook niet de behoefte om mensen buiten te sluiten of te negeren.
• We willen allemaal hetzelfde; geluk, plezier en liefde en zoeken dit op verschillende manieren.
• Prettige verbindingen geven goede gevoelens, onprettige verbindingen geven onplezierige gevoelens; vlucht je daarvoor weg of kun je van de onprettige verbindingen iets leren over jezelf? We hebben de natuurlijke neiging om daar van af te bewegen. Dit is logisch. Als een persoon giftig aanvoelt mag je het ook loslaten. Het is net als met voeding. Als het ongezond of rot is, laat je het ook liggen. Soms blijven we te lang hangen in situaties die ons niet dienen maar uiteindelijk ziekmakend worden. Vaak is een crisis nodig om veranderingen aan te brengen.
• Oefening baart kunst! Kun je gevoelens van waardering en dankbaarheid opbrengen voor ieder contact of gebeurtenis? Niet alleen de plezierige maar ook onplezierige. Indien je gevoelens van hoop en vertrouwen kunt voelen, hoef je je geen slachtoffer te voelen van de situatie maar wordt de situatie een gegeven waar je intern mee kan dealen. In plaats van medelijden voelen met jezelf kun je hulp vragen en diep gaan voelen welke emoties onder deze gevoelens liggen.
• Fouten maken bestaat niet. Alles heeft een les. We leren elke dag weer iets nieuws en als het niet voordelig uitpakt is het geen fout maar een les voor de volgende keer. Indien iemand zich gekwetst voelt of benadeelt voelt, sta je hiervoor open of sla je het gelijk van je af. Kun je vergeven, loslaten, excuses maken en/ of aanvaarden?
• Denk simpel. Het leven is geen drama. Als je rustig blijft gaan de dingen beter. Dit klinkt erg simplistisch maar het leven aanvaarden zonder weerstand maakt alles makkelijker. Als je gespannen bij de tandarts zit, heb je vaak meer last van de hele behandeling dan wanneer je rustig blijft en de tandarts zijn werk laat doen.

Wat heb je nou aan al deze inzichten?

1. Je hebt de regie zonder je omgeving te hoeven controleren. Het is net als varen op een boot. Indien er een kapitein aan het stuur staat en koers houdt, bereik je ondanks alle omstandigheden wel je bestemming. Een stuurloos schip vaart met alle winden mee en zal uiteindelijk een keer crashen. Door naar binnen te keren wordt je die kapitein!
2. Je hoeft je niet of nauwelijks te ergeren. Je kunt totaal jezelf zijn zonder afhankelijk te worden van anderen.
3. Je hebt geen verborgen agenda’s. Je hebt niets nodig van mensen. Door op jezelf te vertrouwen en de ander te ontmoeten zonder oordeel of verwachting blijf je in verbinding zonder iets van die ander te “moeten”.
4. Ergernissen en vervelende gebeurtenissen worden slechts ruis en geen grote drama’s. Door simpel bewust te zijn van je gedachtes en gevoelens. Jezelf oefenen in meditatie , mindfulness of gewoon meer rust toestaan in je leven, maakt dit bewustzijn mogelijk.

“Wees de verandering die je zelf wilt zien.” – Gandi