Code Rood

Voor het helen van chronisch trauma bestaat geen enkel medicijn. Het is een illusie om te denken dat hier een pilletje voor is. Medicatie is slechts het dempen van sensaties en dat is soms echt nodig. Als je wilt genezen heb je meer nodig dan medicatie, namelijk jezelf. Door bewust en actief op zoek te gaan naar inzicht. Hoe heb jij je overlevingsstrategieën ingezet om te kunnen overleven. Het leven als kind was onveilig maar het lichaam ervaart de onveiligheid nog steeds. Het leven voelt niet aan als een feestje. Je overleeft maar voelt geen vreugde en zingeving. Waarschijnlijk wordt je door niemand begrepen en kom je elke keer weer in situaties terecht die pijn doen of angstig maken.

Waar merk je dit aan in het dagelijks leven?

Het gevoel hebben totaal onbegrepen te worden door de omgeving. Uitvallen door extreem gedrag of erg afhankelijk zijn. Onveilig zijn voor andere mensen, groepen en organisaties. Het enige wat je waarschijnlijk wilt is rust en dat de mallemolen stopt met draaien. Je kunt je plek niet vinden en bent extreem onrustig of je trekt jezelf volledig terug.

Indien je al de moed hebt verzameld om hulp te krijgen via de reguliere zorg, heb je waarschijnlijk een van de volgende classificaties vastgesteld gekregen met de daar bijbehorende medicaties:

• Posttraumatische Stressstoornis (PTSS)
• Complexe Posttraumatische Stressstoornis
• Developmental Trauma Disorder
• Dissociatieve stoornis Niet Anderszins Omschreven (DSNAO)
• Dissociatieve Identiteitsstoornis (DIS)
• Conversiestoornis
• Reactieve hechtingsstoornis
• Borderline persoonlijkheidsstoornis/Bipolaire stoornis
• Aanpassingsstoornis, chronisch
• Separatieangststoornis
• Gedragsstoornis
• Eetstoornis

Wat is chronisch trauma?

Onder chronisch traumatisering verstaat men de schadelijke biologische, psychologische en sociale gevolgen van (een combinatie van) stressvolle en potentieel traumatische gebeurtenissen tijdens de kind- en jeugdjaren. (kenniscentrum kinder- en jeugdpsychiatrie)

Problemen uiten zich in:

• Depressies
• Tics en angststoornissen
• Hypochondrie
• Verslavingen
• Psychoses
• Onverklaarbare en complexe klachten waarvan de oorzaak niet gevonden kan worden

Waarom kun je chronisch trauma niet herstellen met alleen praten?

Het lichaam staat continue in staat van paraatheid. Klaar om te vechten, vluchten, bevriezen of hulpeloosheid. Het lichaamssysteem is als het ware “op hol geslagen”. Het gehele neurale zenuwstelsel is verstoort geraakt waardoor er geen rust in het lichaam komt. Je bent nergens veilig, zelfs niet in je slaap. De gehele hormoonhuishouding is actief ingesteld op gevaar en overleven. Uit hersenscans blijkt dat chronisch getraumatiseerde mensen andere breinfuncties ontwikkelen. Er is geen connectie naar de pre-frontale cortex ( het lange termijn denken, situaties overzien, plannen). Dit resulteert in impulsief, explosief of imploderend gedrag. Heel primair georiënteerd gedrag. Het lichaam echter heeft wel de herinnering opgeslagen maar dan niet in taal. Chronische trauma kent namelijk geen taal maar is een gevoel. Het zijn sensaties die maar niet ophouden met beleven.

In het dagelijks leven ben je waarschijnlijk extra alert op je omgeving en zorgt dit voor dagelijkse triggers. Je bent doodmoe. Het is uitputtend als je onbewust constant bezig bent met hoe iemand kijkt, wat iemand zegt en hoe iemand doet. Deze hyperalertheid werkt ontregelend en maakt dat je je nooit echt rustig voelt. Gelukkig is het lichaam altijd op zoek naar homeostase (het in evenwicht zijn van alle functies in het lichaam en het vermogen van het lichaam dit evenwicht te behouden, ondanks omgevingsinvloeden). Het brein is ook flexibel en neuroplasticiteit zorgt ervoor dat nieuwe verbindingen worden gemaakt. Dit is het vermogen om te veranderen. Neuronen kunnen herstellen en nieuwe verbindingen maken.

Oorzaken van chronisch trauma

• Geestelijke mishandeling.

Indien je heel vaak hebt gehoord als kind dat je niet deugt, een ander altijd beter is, gekleineerd, niet gezien of niet gewenst bent. Of  teveel idealiseren en te hoge verwachtingen hebben waaraan je hebt moeten voldoen om goedkeuring en erkenning te krijgen van ouders. Structureel gepest worden. Kortom, je hebt niet gevoeld om geliefd te zijn zoals je bent. Dit zorgt voor diepe onzekerheid en/of aangepast gedrag of juist rebellerend gedrag.

Overtuigingen zijn een zinnetjes die zijn ontstaan om jezelf te beschermen tegen de pijn. Het opsporen van deze zinnetjes is van belang om de lading die er op zit te veranderen en te transformeren. Mogelijke overtuigingen zijn. Ik moet goed mijn best doen, iedereen moet mij leuk vinden…

• Lichamelijke geweld.

Fysiek afgestraft worden voor ongewenst gedrag is negatief conditioneren. Het kind leert dat fouten maken niet mag en onmiddellijk afgestraft wordt met pijn. Gevolgen zijn diepgewortelde faalangst en het gevoel niet ok te zijn. Pijn wordt gekoppeld aan je identiteit. Ik mag niet zijn wie ik ben anders krijg ik klappen. Het opbouwen van een gezonde identiteit is als kind niet mogelijk omdat je constant op je tenen moet lopen om de pijn van de klappen te vermijden. Denken in strategieën en/of het ontwikkelen van deelpersoonlijkheden kunnen in deze periode ontstaan. Dit zijn van de tegenstrijdige stemmetjes in je hoofd. In therapieland noemen we dit deelpersoonlijkheden. Een hele bekende is wel de innerlijke criticus. Deze innerlijke criticus is verantwoordelijk voor  overtuigingen waar je helemaal mee vertrouwd raakt. Deze overtuigingen uiten zich dan weer in onbewuste, razendsnelle zinnetjes en bepalen je wereldbeeld;  Ik moet vechten, ik ben onzichtbaar, ik moet mij bewijzen, ik ben onbelangrijk, het leven is een drama, ik heb geen recht op geluk…

• Seksueel misbruik

Het slachtoffer zijn van seksueel misbruik is het fundament verstoren van een gezond gevoelsleven. Behandeld worden als een gebruiksvoorwerp, de onbegrepen  geheimzinnigheid, schending van grenzen en lichamelijke integriteit is destructief voor een gezond zelfgevoel. Gevoelens van schaamte en schuld nemen het over. Het ontwikkelen van een  krachtig zelfbeeld krijgt geen kans. Wat plezierig zou moeten zijn wordt geassocieerd met angst. Mogelijke overtuigingen worden. Ik ben niets waard, ik ben nergens goed voor, ik heb nergens recht op…

• Extreme onmacht

Het getuige zijn van aanhoudende en langdurig geweld in het gezin, verkeren in oorlogsomstandigheden en/of hebben moeten vluchten, langdurig moeten ondergaan van pijnlijke medische handelingen, (multipele) traumatische verliezen. Angst, onzekerheid en op je hoede zijn zorgen voor gejaagde of juist verlammende overtuigingen. Ik moet, ik moet of ik kan niets, ik ben niet veilig…

Intense gevoelens en de onbewuste overtuigingen die gevormd zijn door angst, onzekerheid, niet goed genoeg zijn, ongewenst voelen, schaamte en schuldgevoelens vormen een voedingsbodem voor verdere destructieve relaties (huwelijk, werk, vrienden, familie) en situaties (drama’s, ziekte, ongelukken). Vaak kunnen we de triggers niet of nauwelijks herleiden of voelen de macht niet iets te veranderen.

Iedereen is wellicht in meer of mindere mate getraumatiseerd. Je hoeft niet chronisch getraumatiseerd te zijn geweest om te lijden. Vaak is het lastig om te achterhalen wat nu precies de oorzaak is van vervormingen in de geest en laat je alles maar voor wat het is. Persoonlijk ben ik van mening dat disbalans alle oorzaak is van ziekte, somatische en chronische aandoeningen. Het herstellen van het evenwicht en balans in het leven is de sleutel tot genezen.

Zelfontkenning is misschien wel volksziekte nummer 1. Alles verstandelijk beredeneren zorgt voor verwijdering van gevoelens. Gevoelens heb je om lichaamssignalen te onderzoeken. Door gevoelens te negeren worden onderliggende emoties onderdrukt. De bal die dwangmatig onder water geduwd wordt. Die bal komt toch wel omhoog en dan moet je iets met die bal. Onderdrukken is vermoeiend en zwaar. Herstellen is onbekend en nieuw. Waar kies je voor?

Herstellen van chronisch trauma

Mensen met een verleden van chronisch trauma vormen een groot deel van het patiëntendossier van de GGZ aanmeldingen. Helaas schiet de behandeling van mensen met chronisch trauma ernstig tekort en voelen ze zich vaak verloren en wederom getraumatiseerd. Het opnieuw creëren van een gevoel van welzijn en positief zelfbeeld is een lange weg maar niet onmogelijk. Door het integreren van een nieuw lichaamsbesef en het herkaderen van belemmerende overtuigingen ontstaat er een nieuw perspectief op de toekomst. Indien je trauma bekijkt vanuit de biologie en neurowetenschap dan is het duidelijk dat trauma’s zich nestelen in het lichaam. De hormoonhuishouding is verstoort geraakt. Het aanmaken van teveel stresshormonen verstoort de lichaamschemie waardoor er disbalans ontstaat. Waarom dan niet de fysiologie betrekken bij het herstellen van trauma?

Geneeswijzen uit het oosten behandelen mensen meer lichaamsgericht. Het westen daarentegen hebben het gebruik van medicatie bijzonder hoog aangeslagen. Laat nou deze combinatie elkaar steeds meer vinden en nieuwe inzichten brengen tot genezing van ziekte en persoonlijk lijden. Niet alleen chronisch trauma krijgt de kans op genezing.

Lichaam en geest zijn niet gescheiden. Ze werken samen in het handhaven van ziekte en het zoeken naar oplossingen voor welzijn. Jij bent diegene die kiest welke kant het opgaat. Soms hoor ik mensen zeggen; “Nu kan het niet.”, “Het komt niet uit.”, “Wat als…”. Te vaak en te veel laten we ons leiden door onze omgeving en wat de maatschappij van ons verwacht. Neem jezelf serieus, je bent het waard! In mijn eigen leven heb ik gezocht naar manieren om te helen van chronisch trauma en dit bracht mij dit inzicht. Als het mij lukt waarom jou dan niet?

Bron van inspiratie:

• Bessel van der Kolk, traumasporen
• Peter Levine, de tijger ontwaakt, de stem van je lichaam, trauma en geheugen
• Mate Gabor, When the body says no, exploring the stress-disease connection
• Critical Alignment Yoga
• Hypnotherapie
• Sjamanisme

Healing doesn’t mean the damage never existed. It means the damage no longer controls our lives.